A novela histórica galega // A crónica social galega // A novela policial galega

A NOVELA HISTÓRICA

Que é a novela histórica?

• Obra ficción: recrea período histórico (preferentemente distante)
• Personaxes e situacións reais e ficticias: voz híbrida historia/ficción
• Evoca ambientes, costumes e ideais da época 🡪 preparación documental.
• Nace no s.XIX: expresión artística do nacionalismo dos románticos e da

nostalxia ante os cambios da transformación burguesa.

• Pasado = refuxio de evasión e crítica do presente.
• Dobre lectura interpretativa: referencia á época pasada e ao presente.
• Toda obra literaria é ficción 🡪 novela histórica = pseudo-histórica.
• Depende do pacto narrativo co lectorado, así como do contexto social.
• Falta de perspectiva temporal pode ocasionar dificultades á hora de identificar unha obra como histórica 🡪 é necesaria certa distancia cronolóxica.
• Consolídase en Galicia ao longo dos anos 80, período de profundos cambios sociais e políticos, e desempeñou un papel fundamental no proceso de formación da identidade nacional galega. Premio Blanco Amor / Premio Xerais.

Os dous grandes modelos de narrativa histórica

1. Novela de recreación historicista: narración feitos épocas pasadas (historia de Galicia e da humanidade)
2. Novela de alegoría historicista: mediante creación novo discurso de identificación colectiva, intento de lexitimación da historia do pobo galego e de reivindicación dunha identidade propia, silenciada ao longo da historia. 3 etapas:

1. Momento fundacional 🡪 acódese á imaxinación (recuperación pasado problemática.
2. Apropiación da mitoloxía fundacional.
3. Produción novo discurso étnico.

Panorama galego 🡪 3 concepcións novela hca:

1. Historia novelada como alegoría político-xeográfica.
2. Novelas que se manteñen fieis á documentación.
3. Novelas de reflexión paródica ou lírica.

Características xerais

• Distorsión material historiográfico.
• Creación historias alternativas.
• Mestura de fontes e elementos paratextuais.
• Anacronismo emocional.
• Anulación coordenadas espazo-temporais (creación universos alternativos)
• Referencias espacias e/ou temporais.
• Coexistencia de elementos reais e ficticios.

Temas da novela histórica galega

• Idade media.
• Revoltas Irmandiñas s. XV.
• Celtismo
• Antigüidade clásica

Etapas da novela histórica galega dende 1975

Primeira etapa:

• Enfoque épico/mítico e dimensión alegórica.
• Lexitimación do país.

Segunda etapa:

• Finais dos 80 🡪 cambio de perspectiva
• G.Civil = acontecemento determinante para creación conciencia identitaria. Ata os 70 ninguén trata este tema (censura)

Terceira etapa:

• Decae o gusto por unión da historia e fantasía e pola mestura de xéneros lit. Nos 90, toma 2 vertentes:

1. Pasado coma pretexto
2. Pasado coma fondo para desenvolvemento psicolóxico/existencial

• Evolución cara a formas híbridas (novela aventuras, ficción científica…)
• Interpretación historia en clave periódica.

Cuarta etapa:

• Renovación da man de narradoras.
• Afastamento contidos autóctonos, achéganse de novo á temática histórica.

A CRÓNICA SOCIAL

• Intimamente ligada á historia.
• Inicio 🡪 para lexitimar monarquíoas e gobernos.
• Plasma, por medio da escritura, os acontecementos sociais e históricos do momento.
• Anos 70 🡪 comeza reacción contra vangardas e a experimentación da NNG. Xorde entón a crónica social.
• Escrita clara e sinxela, precisa, concisa, propias dun subxénero derivado de textos informativos.
• Rigorosidade informativa, con elementos externos, enfiada a través dun argumento.
• O autor/a interpreta o suceso e decide se a obra será máis informativa ou máis interpretativa.
• Trazos de realismo. Carece de enfoques psicoloxistas. Personaxes planos.
• Valoracións e interpretacións autoriais

A crónica social en galego

• Anos 80 🡪 encontro entre narración literaria e xornalística. Os sucesos máis trascendentais e importantes son levados á literatura.
• Feitos da realidade propia galega.
• 1975-1980: interese pola construción identidade propia (novela hca.). Atendida esa demanda, desexo de probar novos espazos literarios.
• Recuperación do realismo fronte ao realismo máxico da NNG.
• Lectura accesible (claridade lingüística e temática actual)

Características xerais

• Interrelación tempo externo e interno: historias vinculadas á realidade máis inmediata.
• O espazo:

1. Galicia
2. Emigración
3. Outros territorios

• En ocasións, as personaxes  asisten a acontecementos que os trascenden piola importancia, e outras veces son vítimas do devir da historia.
• Subxénero a medio camino entre a narrativa de apropiación histórica e outros xéneros como a novela policial e a narrativa intimista.
• Tema recorrente: G.Civil.

Dous tipos de estruturas:

1.  Armazón cronolóxico lineal (a tensión narrativa aumenta ata o desenlace)

...