Fabulas En Guarani

YRYVU HA AMBUE GUYRAKUÉRA

Peteî Yryvu ndaje oipepirî ambue guyra’ikuérape, ojapo peteî karuguasu omomorã gua’úvo hi’áramboty. Oguahêmbavove umi guyra’i Yryvu rógape, kóva omboty pe okê ha oñepyrÿ ojuka peteîteîme, ndaipóri opytáva tekovére.

MOÑE’ÊPYRÃ Ejesareko porãke peteîoguerekovéva ndeguerochichîha neipepirûamo, ani oñembohoryse nderehe.

JU’I HA GUÉI

Peteî jey, Ju’i hesahoreipa Guéi retére. Ohecha ramoite mba’éichapa tuicha pe Guéi ha ha’e katu, hete vai ha ryguasurupi’águi michîve. Hete tuichaségui Guéicha avei, Ju’i oñepyrû omokõ yvytu ha kururúicha ovu. Upéi Guéipe oporandu:

Chetuichámapa ndéicha?

Ne’irã, Guéi ombohovái.

Upémarõ Ju’i omokõve yvytu… tuichavéma ovu.

Ndéichamapa chetuicha?, Guéipe oporandu.

Ne’irã gueteri, ombohovái Guéi tuja.

Ha oñeha’ãve Ju’i yvytu omokõ, upeichahágui okapu sapy’a.

Moñe’êpyrã: Upéicha avei oî heta ovu reipáva ha mba’eve ndoguerekói ipype. Yvytúgui oñembotuicha ha arandúgui katu nandi.

Ryguasu kyra ha ipirúva

Peteî kora guasúpe oiko heta ryguasu. Oî ikyráva. Avei oî ipiru ha ivaíva. Umi ryguasu kyra ojehecha ramoite ha upévare oñepyrû oñembohory umi hapicha piru ha ivaívare. Peteî jey oikóta karu guasu ojeguerohory haguã peteî arete guasu.

Mba’épa ojapo ogajára, oike korápe ha oiporavo umi ryguasu ikyravéva omoka’ê haguã. Umi ryguasu kyra oikuaávo mba’épa ojehúta chupekuéra oñepyrû ojepy’apy hikuái ha oñembyasy ikyrahaguére.

Moñe’êpyrã: Ani reñembohory umi ikangyvévare. Ndereikuaái mba’épa nera’ãrõ nde rekovépe.

OKA’ÚVA REKOVE

Karaimi peteĩ oñotỹ takuare’ẽ, heñói porã ramo jepe, ndokakuaáiri ichupe. Upérõ ohasa pe takuare'ẽndy rupi peteĩ guaiguĩmi, ha he'i pe karaípe:

-Ejuka ka’i ha emohe'õ pe ne takuare'ẽ huguykuépe ha okakuaáne ndéve.

Ojapo upéicha ha ndokakuaaporãiri upe takuare'ẽ.

Upéi ohasa peteĩ karia'y mbarete ha he'i pe takuare'ẽ járape:

-Ejuka jaguarete ha emyakỹ huguykuépe ne takuare'ẽ, tuvicha okakuaáne ndéve.

Ojuka mokõi jaguarete ha omohe'õ porã itakure'ẽndy upe huguykuépe, ha ndokakuaáirinte upe itakuare'ẽ.

Ipahápe ohasa upérupi peteĩ tujami sorokue, ohechávo pe takuare'ẽ járape oñembyasy, oporandu chupe mba’e rehepa. Oikuaávo he'i:

-Ani rejepy'apy che ra'y. Umi ambue niko ojavýnte upe ipohã. Pohã ajapoukáta ndéve ha ndajavýi chéne. Ejuka mboieta ha huguykuépe emohe'õ he'õ ne takure'ẽndy ha okakuaáta, ha akãrusu porãta ha hykuechororóta ndéve.

Vokóike pya'e ojuka mboieta ha ombohykue hykue umi takuare’ẽ rapo. Upe rire okakuaa, ipoguasu, hykue heta. Ojapo hykuerégui eíra. Pe eíragui guaripóla ha hoy'u hov’u ñepyrũvo, hory, hory, ovy'a, iñe'ẽngatu, ojerokyse, oporombojerokyse ha oporombopukapa. Ho'uvévo katu oñe'ẽ vai, oñorairõse, ipochy, iñarõ, oka'upivýma. Oka'uetévo

...